Παραμονή Χριστουγέννων

Κάρολος Ντίκενς

Παραμονή Χριστουγέννων

Ενδεικτικές πληροφορίες για το συγγραφέα.

Κάρολος Ντίκενς

Ο Κάρολος (Τσαρλς) Ντίκενς (1812-1870) είναι κορυφαίος Άγγλος μυθιστοριογράφος και διηγηματογράφος (και δημοσιογράφος και ηθοποιός), που έζησε στη βικτοριανή εποχή και άφησε πλούσιο έργο, ιδιαίτερα αγαπητό ακόμα και σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο. Γεννήθηκε στο Πόρτσμουθ από μεσοαστική οικογένεια, αλλά το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του το πέρασε στο Λονδίνο. Λόγω πτώχευσης και φυλάκισης του πατέρα του πέρασε τραυματικά παιδικά και εφηβικά χρόνια, καθώς αναγκαζόταν να δουλεύει σκληρά. Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και αργότερα εξελίχτηκε στον πιο δημοφιλή συγγραφέα της εποχής του, ενώ πολλά μυθιστορήματα του διασκευάστηκαν για το θέατρο, όπου σημείωσαν πολύ μεγάλη επιτυχία.

— Τα θέματα που τον απασχολούν στα έργα του είναι κοινωνικά προβλήματα της εποχής του: οι απαράδεκτες συνθήκες που επικρατούσαν στην εκπαίδευση, στα σωφρονιστήρια, στους χώρους εργασίας, καθώς και η κοινωνική αδικία με την εκμετάλλευση των αδυνάτων (ιδίως των παιδιών), η άθλια ζωή των φτωχών, το έγκλημα, η βία. Ο Ντίκενς δημιούργησε πολλούς τύπους ανθρώπων, όπως ο κύριος Πίκγουικ, ο Ντέιβιντ Κόπερφιλντ, ο Όλιβερ Τουίστ, ο Σκρουτζ, οι οποίοι έγιναν διάσημοι.

— Από τα έργα του επηρεάστηκαν πολλοί αξιόλογοι συγγραφείς της Ευρώπης, ενώ σήμερα ο Ντίκενς θεωρείται ο δεύτερος μεγάλος συγγραφέας της Αγγλίας ύστερα από το Σαίξπηρ.

-           Έργα (υπογραμμίζουμε τα πιο γνωστά). Τα σκιαγραφήματα του «Μποζ» - Τα χαρτιά τον Πίκγουικ — Όλιβερ Τουίστ — Νικόλας Νίκελμπυ — Το παλαιοπωλείο —Μπάρναμπυ Ρατζ — Αμερικανικές σημειώσεις — Εικόνες από την Ιταλία — Χριστουγεννιάτικα διηγήματα - Ο Μάρτιν Τσάζελγουιτ - Ντόμπευ και υιος – Δαβίδ Κόππερφηλντ — Σκοτεινό σπίτι — Η μικρή Ντόρριτ — Η ιστορία δύο πόλεων — Οι μεγάλες προσδοκίες — Ο κοινός μας φίλος — Το μυστήριο του Έντγουιν Ντρουντ.

Θεματικά κέντρα

♦     Χριστούγεννα, παραδόσεις, ήθη και έθιμα.

♦     Θρησκευτικές γιορτές. Το νόημα και η σημασία τους για τους ανθρώπους.

♦     Η φιλαργυρία.

Στο ανθολογημένο απόσπασμα σκιαγραφείται ο χαρακτήρας του τσιγκούνη και δύστροπου Σκρουτζ, έτσι όπως αποκαλύπτεται από τη συμπεριφορά στον υπάλληλο του, αλλά, κυρίως, από τη στάση που κρατά απέναντι στη γιορτή των Χριστουγέννων. Ο συγγραφέας παίρνει αφορμή από αυτή τη στάση για να εξυμνήσει, μέσα από τα λόγια του ανιψιού, το βαθύτερο νόημα του εορτασμού της γέννησης του Θεανθρώπου, που είναι η προσέγγιση του πλησίον και η αγάπη προς το συνάνθρωπο χωρίς διακρίσεις.

Το νόημα των Χριστουγέννων για το θείο και για τον ανιψιό

-Το νόημα των Χριστουγέννων για το Σκρουτζ

-           Ο Σκρουτζ έχει υποτιμητική, απαξιωτική και απάνθρωπη άποψη για τον εορτασμό των Χριστουγέννων, η οποία αποδίδεται με λίγα λόγια; με τον ιερόσυλο χαρακτηρισμό σαχλαμάρες, που συνοδεύεται με ένα περιφρονητικό Μπα. Έτσι, κρίνει ότι τα Χριστούγεννα  δεν είναι πηγή χαράς και ευτυχίας, όπως είναι τα πλούτη {Και τι λόγο έχεις να 'σαι χαρούμενος; Ποιο δικαίωμα να 'σαι ευτυχισμένος; Είσαι δα αρκετά φτωχός! και με ειρωνεία: Μωρέ, πολύ καλό θα σου κάνουν! Πολύ καλό σου έκαναν ως τα τώρα!), αλλά σχεδόν καταραμένα (φτάνει στο σημείο να ξεστομίσει την υβριστική φράση Ξορκισμένα να 'ναι τα Χριστούγεννα!), επειδή

-πρόκειται για μια εποχή οικονομικής αφαίμαξης {πρέπει να πληρώνεις λογαριασμούς), κατά την οποία διαπιστώνει κανείς με τη λήξη του οικονομικού έτους και τους ισολογισμούς ότι γίνεται φτωχότερος {Μια εποχή που κάνεις τους ισολογισμούς σου και βρίσκεις ότι ζημιώνεις — δε σε κάνουν ούτε μια στάλα πλουσιότερό).

-       Παράλληλα θεωρεί ότι είναι χαζοί και ηλίθιοι όσοι αισθάνονται χαρούμενοι τα Χριστούγεννα και είναι άξιοι για σκληρή τιμωρία {ζω σ' έναν κόσμο με τόσους χαζούς — Αν ήταν στο χέρι μου, συνέχισε αγανακτισμένος, τον κάθε ηλίθιο που τριγυρίζει λέγοντας με το παραμικρό «Καλά Χριστούγεννα», θα τον έβαζα να βράσει μέσα στην ίδια τον την πουτίγκα και να θαφτεί μ' ένα παλούκι από λιόπρινο χωμένο στην καρδιά τον. Ετσι θα 'πρεπε!).

-       Όλη αυτή η στάση του Σκρουτζ για το νόημα των Χριστουγέννων οφείλεται στην αρρωστημένη σχέση που έχει με το χρήμα.

β. Το νόημα των Χριστουγέννων για τον ανιψιό του Σκρουτζ

—         Ο ανιψιός του Σκρουτζ προσεγγίζει τα Χριστούγεννα με ολότελα διαφορετικό τρόπο από εκείνον του θείου του, στα επιχειρήματα του οποίου αντιτάσσει το ουσιαστικό νόημα της γιορτής αυτής, το οποίο είναι γενικά η αγάπη ανάμεσα στους ανθρώπους. Γι' αυτόν:

-Μπορούμε να ωφεληθούμε από τα Χριστούγεννα, που μας κάνουν καλό στην ψυχή (Υπάρχουν, υποθέτω, πολλά πράγματα που θα μπορούσα να χα δει καλό, μα δεν επωφελήθηκα απάντησε ο ανιψιός. Κι ανάμεσα στ' άλλα, είναι και τα Χριστού­γεννα — πιστεύω πως μου έκαναν καλό και πως θα μου κάνουν).

-Τα Χριστούγεννα είναι μια γιορτή που της οφείλουμε σεβασμό για το ιερό τους όνομα και την προέλευση.

-Τα Χριστούγεννα είναι μια εποχή καλή, ευχάριστη. Μια εποχή όλο καλοσύνη, συμπόνια, φιλευσπλαχνία και χαρά.

ν' Οι άνθρωποι νιώθουν ότι τους δένει μια κοινή μοίρα. Τα Χριστούγεννα είναι η μόνη γιορτή του χρόνου κατά την οποία οι άνθρωποι, ξεπερνώντας τις κάθε λογής διακρίσεις, πλησιάζουν ελεύθερα ο ένας τον άλλο, ανοίγουν τις καρδιές τους και ενώνουν τις προσδοκίες τους σε ένα στόχο, τη μέλλουσα ζωή: Η μόνη απ'όσες ξέρω μέσα στο μακρύ ημερολόγιο του χρόνου όπου άντρες και γυναίκες, σαν μια ψυχή, ανοίγουν λεύτερα τις καρδιές τους και αναλογίζονται τους άλλους σαν πραγματικούς συνταξιδιώτες προς τον τάφο, κι όχι σαν μια άλλη ράτσα πλασμάτων που έχουν διαφορετικό προορισμό.

—        Έτσι, αντιστρέφει τη φράση του Σκρουτζ Ξορκισμένα να 'ναι (ενν. τα Χριστούγεννα) με τη φράση ας είναι ευλογημένα.

Ο εορτασμός των Χριστουγέννων

—        Οι γιορτές (προσωπικές και οικογενειακές, θρησκευτικές, εθνικές) έχουν μεγάλη σημασία για τον άνθρωπο — ειδικά οι θρησκευτικές και κυρίως η γιορτή των Χριστουγέννων, γιατί τα Χριστούγεννα επικρατεί εορταστική ατμόσφαιρα, μακριά από την πεζή και μίζερη καθημερινότητα με τις έγνοιες, τις εργασίες κτλ. Αυτή την ατμόσφαιρα τη διαμορφώνουν πολλά στοιχεία: το εορταστικό ντύσιμο, τα καλά φαγητά, ο πανηγυρικός εκκλησιασμός, η συνάντηση συγγενών σε σπίτια, η ανταλλαγή δώρων και ευχών, η αναβίωση παραδόσεων, συνηθειών και εθίμων, η κυριαρχία της αγάπης ανάμεσα στους ανθρώπους κ.ά. Όλα αυτά φέρνουν μια εξαιρετική ψυχική ευφορία, χαρά και ευτυχία .